فرد معلول به کسی گفته می شود که بر اثر ضایعه جسمی ، ذهنی ، روانی و یا توام ، اختلال مستمر و قابل توجهی در عملکرد روزانه فرد ایجاد شود به نحوی که موجب کاهش استقلال فرد در زمینه های اجتماعی و اقتصادی متناسب با نوع معلولیت وی گردد.معلولان از لحاظ توانایی و استعداد و کار و تلاش، با افراد دیگر تفاوتی ندارند و همانند دیگران با استفاده از استعداد و اراده ای که از آن بهره مندند، می توانند به موفقیت های چشم گیری نایل آیند. آنان می توانند با فعّال تر کردن حواس دیگر، محدودیت ناشی از فقدان یا ضعف شدید یک حس یا عضو را جبران کنند. پدیده جبران در زمینه های شخصیتی هم دیده شده است. مثلاً کسانی که از لحاظ بدنی ضعیف هستند، به تقویت قوای ذهن خود می پردازند. بنابراین، تنها تفاوت افراد معلول با افراد سالم، وجود نقص های جسمی و به طوری طبیعی، مشکلات و محرومیت های ناشی از آن کمبودهاست. تجربه ثابت کرده است آنان می توانند با صبر و حوصله بیش تر و اراده استوار، بر مشکلات خود فایق آیند؛ زیرا اراده مستحکم، رمز موفقیت است. اراده و پشتکار واژههایی هستند که در زندگی افراد معلول رنگ و بوی دیگری دارند، افرادی که هر کدامشان در برابر نگاهها و مشکلات پیش رو، قهرمان دنیای پیرامونشان هستند. در این میان بسیارند معلولینی که توانستهاند در عرصههای مختلف اجتماعی و علمی موفقیتهای بینظیری کسب کنند. پروفسور "استیون هاوکینگ" کیهان شناس، فیزیکدان و نویسنده بریتانیایی که نظریه سیاه چاله های کیهانی را مطرح نمود از آن دسته اند.
روز جهانی معلولین از سال ۱۹۹۲ که از سوی مجمع عمومی سازمان ملل اعلام شد، هر ساله در۱۲ آذر یا ۳ دسامبر گرامی داشته می شود. هدف از تعیین این روز ارتقاء رشد اذهان عمومی درباره معلولیت های مختلف؛ و افزایش آگاهی هایی بودهاست که میبایست در تمامی جنبههای سیاسی؛ اجتماعی؛ اقتصادی و فرهنگی برای افراد معلول فراهم آید. هر سال با نزدیک شدن به روز جهانی معلولین، توجه ویژه ای به حمایت از این قشر می شود و فرصتی فراهم می آید که مسایل و مشکلات آنها از زوایای مختلف، مورد بحث و بررسی قرار گیرد. شعار سال ۲۰۱۹ روز جهانی معلولان «ارتقاء و مشارکت افراد دارای معلولیت برای دستیابی به توسعه فراگیر ، عادلانه و پایدار» است.
منشور سال ۱۹۸۲ سازمان ملل، روز معلولان را، برخاسته از نیازهای به حق افرادی می داند که به رغم محدودیت های حسی و حرکتی، به دلیل برخورداری از جوهره انسانی، باید همچون دیگران، از امکانات رفاهی و اجتماعی برخوردار شوند. حق بهره مندی از خدمات آموزش و پرورش، بهداشت، مسکن، اشتغال، امکانات تفریحی و...، همگی به عنوان موضوعات محوری در قوانین و آیین نامه های مربوط به حقوق معلولان به شمار می آید.
در طی بیست سال اخیر کوشش های چشمگیری در شناساندن و معرفی اشخاص معلول به جامعه انسانی صورت پذیرفتهاست. یکی ازمواردی که میتوان از آن به عنوان نقطه عطفی در این زمینه نام برد اعلام سال ۱۹۸۱ میلادی به عنوان سال جهانی معلولین است که توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد صورت پذیرفت. در سال بعد (۱۹۸۱) فاصله سالهای ۱۹۹۲ – ۱۹۸۳ میلادی دهه جهانی معلولین نام گرفت تا کیفیت و شرکت فعالانه و همهجانبه افراد معلول را در زندگی اجتماعی و گسترش و پیشرفت آنها ارتقاء بخشد. آیت الله خامنهای در مورد معلولان میگویند:"وقتی نفس ناطق انسان قوی باشد، باکی از این نیست که جسمش علیل باشد. انسان به روح ، انسان است.
با اعلام روز جهانی معلولین توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۹۲میلادی ، بارقه امید تازهای در روح و روان آحاد این جامعه دمیده شد .هدف از برگزاری این روز تعمیم شناخت جوامع و اقشار مردم از نیازها و فعالیتهای معلولین و نیز آشنا شدن خود معلولین نسبت به حقوق مادی و معنوی خودشان می باشد، تا با ارایه راهکارهای مناسب موانع و آسیبهای موجود رفع گردد.معلولان باید فرصت یابند تا استعدادهای خلاق هنری و فکری خود را رشد داده و آن را نه تنها برای منافع خود، بلکه برای غنی سازی جامعه به کار گیرند. به این منظور، باید دسترسی آنان برای مشارکت در فعالیت های فرهنگی تضمین شود.برخی از افراد معلولیت های خود را پایان فعالیت های زندگی می دانند و منتظر فرا رسیدن روز موعود هستند از جمله عده ای که در حوادث و یا سایر دلایل خاص دچار معلولیت جسمانی شده اند اما تلاش جمعی از معلولین در راستای کسب علم و فتح قله های موفقیت و افتخار حاکی از این موضوع است که معلولیت به هیچ عنوان محدودیت نیست و نخواهد بود چرا که در اوج محدودیت و معلولیت در جوارح بدن باز هم کسانی هستند با اعتماد بنفس و تلاش گسترده از دریچه های امید زندگی عبور کرده و اکنون علاوه بر تاثیرگذاری مثبت در جامعه به دنبال تحقق اهداف بلند و خدمت به مردم هستند.
کیوان پورقاسم کارشناس جسمی حرکتی بهزیستی استان گیلان آذر ۹۸
نظر شما